گزارش ایران قاجاریه و مشروطیت - جلد 1

از آقامحمدخان قاجار تا پایان دوره ناصرالدین شاه

یادداشت مصحح:
مرحوم مخبر السلطنه هدایت «کتاب گزارش ایران» را به طریقه چاپ سنگی در چهار مجلد منتشر کرد. این کتاب تاریخ ایران را از پیش از اسلام تا انقراض سلسله قاجار به در بر می گیرد. چاپ حاضر که عیناً از متن مذکور حروفچینی شده، از نیمه دوم سوم (دوره قاجاریه) تا پایان جلد چهارم را شامل می شود. علت انتخاب این بخش از آن جهت است که مخبرالسلطنه و نیاکانش در دوره های قاجاریه و مشروطیت از دست اندرکاران حکومتی و بالنتیجه شاهد عینی وقایع بوده اند؛ از این رو «گزارش ایران» شامل اطلاعات جالب و دست اولی است که در منابع دیگر کمتر یافت می شود. در ارائه متن حاضر سعی بر این بوده است که کاملاً رسم الخط مؤلف رعايت شود؛ مثلاً «گزشته»، «طرور» و امثالهم را به همین صورت باقی گذاشتیم که متن از هرگونه دخل و تصرف جابجائی میری باشد در متن چاپ سنگی معمولاً هر جمله یک پارگراف است؛ رعایت این امر گذشته از گسیختگی جملات مربوط به هم و درباره یک موضوع، حجم کتاب را بیهوده افزایش میداد. از سوی دیگر عبارات و جملات عاری از هرگونه ویرگول و نقطه ای است؛ از این رو تا حد امکان متن نقطه گذاری شد. در اینجا لازم است از آقای سعید وزیری که در پاسخ درخواست دوستی مشترک، شرح حال مرحوم حاج مهدیقلی هدایت را نگاشته اند، سپاسگزاری کنم. مرقومه ایشان دارای نکات بسیار جالب و ارزنده ای است که خواننده را در شناخت نگارنده کتاب «گزارش ایران» یاری می کند.